انواع تب ممکن است وجود داشته باشد مثل تب دلار ، تب عشق ، تب انتحابات و تب … اما درمان تب زمانی مشکل و حیاتی میشود که بر اثر یک بیماری برای بدن ایجاد شده باشد. وقتی بدن کودک دلبندتان نیمه های شب در حرارت میسوزد ، بی قرار شده ، هذیان میگوید ، مبلرزد و شما غافلگیر شده اید و دقیقا نمیدانید اولین کارهایی که باید برای کنترل تب انجام دهید چیست.
علت تب و بالا رفتن غیر طبیعی حرارت بدن بطور خلاصه ، معمولا بر اثر بر هم خوردن نقطه تعیین حرارت بدن در مغز ( temperature setpoint) و بالا رفتن آن است که بدنبالش حرارت بدن به تدریج یا ناگهانی بالا میرود. این بر هم خوردن نظیمات اغلب به علت دخالت ویروس با باکتری ها اتفاق می افتد و کمتر بر اثر گرمازدگی و اختلالات هورمونی پیش می اید. علت لرز هم که همراه برخی تبهای شدید وجود دارد واکنش خودکار بدن به همان بالا رفتن نقطه تنظیم حرارت است که ویروس ان را دستکاری کرده است. بدن با انقباض و انبساط مکرر عضلات شروع به لرزیدن میکند تا بتواند نغییر حرارت درخواستی از مرکز فرماندهی بدن یعنی مغز که اکنون توسط ویروسها اشغال شده را به نقطه جدید مثلا بالای چهل درحه سانتی گراد برساند.
خطر تب بالا چیست ؟ چرا درمان تب اهمیت دارد؟
شاید با خود بگویید: اگر علت تب این است که مهم نیست و بیمار کسالت را تحمل میکند تا دوره بیماری ویروسی تمام شود. اما مشکل خیلی حادتر از این حرفهاست. یکی از خطرات جدی بیماریهای تب دار وقوع تشنج است که در تبهای بالای چهل درجه شانس بیشتری برای اتفاق افتادن دارد و به علت عوارض شدید و پایداری که میتواند برای بیمار و بخصوص برای کودکان ایجاد کند هیچوقت نمیخواهیم این ریسک را قبول کنیم. یک تشنج شدید و طول کشیده قادر است چنان یادگاری در مغز کودک باقی گذارد که تا آخر عمر گریبانگیرش شود.
کنترل و درمان تب بدون دارو
فرض می کنیم خودمان یا یکی از اعضای خانواده دچار تب شده است. قاعدتا باید در اولین فرصت توسط پزشک معاینه شود و دستورات دارویی لازم را دریافت کند. اما ممکن است در شرایطی باشیم که تا مراجعه به پزشک زمان زیادی را از دست بدهیم. پس باید دست بکار شد و برای بیمار کاری کرد و تا اندازه ای تب را کاهش دهیم و شانس یروز تشنج را کم کنیم. در اینجا سعی میکنم به مهمترین و موثرترین اقدامات برای کاهش حرارت بدن و کنترل و درمان تب بیمار اشاره کنم.
حرارت بدن بیمار را دفع کنید
لباسهای بیمار را از بدنش خارج کنید.نگران لرز او نباشید هر چه شدت تب بیشتر و مقاومتر باشد و سن بیمار کمتر باشد لیاسهای بیشتری از بدن او جدا کنید. در عین حال تعادلی را بین تلاش برای کاهش حرارت بدن و شدت لرز در نظر داشته باشید. اگر لازم است مثلا در تابستان جریان هوای خنکی مثلا با پنکه و یا کولر یا باز گذاشتن پنجره برقرار کنید تا سرعت دفع حرارت از بدن او بالا رود.
آتش را با آب خاموش کنید
هر جای بدن بیمار بیشتر داغ است مرتب با آب ولرم خیس کنید. برای این کار از یک پارچه یا حوله که با آب ولرم خیس شده برای بدن و یا از یک لگن آب ولرم برای قرار دادن پاها در آن استفاده کنید . اگر آب سرد استفاده کنید لرز بیمار تشدید میشود.
آب از دست رفته را جبران کنید
با خوراندن مایعات فراوان و نسبتا خنک به بیمار هم آب تبخیر شده را جبران کنید و هم او را از داخل بدن خنک کنید.کم آبی موجب تشدید تب خواهد شد.
از داروهای موجود در منزل استفاده کنید
تا زمانیکه بتوانید بیمار را به پزشک برسانید، میتوانید با توجه به تحربه قبلی و مشورت با افراد آگاه در این زمینه از داروهای گیاهی و یا شیمیایی کاهنده تب که در منزل دارید استفاده کنید. در نظر داشته داشته باشید که اگر با اینگونه داروها آشنایی ندارید و یا مقدار لازم برای بیمار را نمیدانید ممکن است به او آسیب جدی بزنید و مشکل او را بیشتر کنید.
نویسنده: دکتر فرهاد عبداله زاده
