علایم غلبه اخلاط چهارگانه
هر کدام از اخلاط چهارگانه صفرا ، دم ، سودا و بلغم علایم و نشانه های خاصی در جسم روان خلق و خو و عادات انسان ایجاد میکنند که با غلبه آنها بر دیگر اخلاط بدن این نشانه ها بارزتر شده و نمود بهتری در کل وجود اسان پیدا میکنند. در زیر به همین موضوع یعنی علایم غلبه اخلاط چهارگانه پرداخته شده است:
۱- غلبه خون (دم)
سنگینی سر سرخی رخسار و زبان جستن رگهای جهنده سر، کاهلی در اعضاء (کسالت) میل به خواب خواب زیاد (پر بازده) سنگینی خواب صبحگاهی خمیازه وزوزدر گوش نبض مکرر، رنگهای سرخ در خواب، دمل و جوش در بدن خونریزی بین دندانها سرخی ادرار خفقان سرعت رشد موها زیاد سیاهی غلیظ و ماندگار مو بزاق عادی و رطوبت و تعریق زیاد بزرگی اندام دست و پا حرکات بدن چست و چالاک است ناساز گار با غذاها ی گرم شیرینی وضعیت و چشم معمولی (از نظر پف و گودی زیر چشم) پر انرژی آلرژی بهاره شیوع سنی تا بیست سال، میل جنسی زیاد و توانمند.
۲- غلبه صفرا
زرد شدن پوست و زبان و چشمها تلخ شدن دهان، خشک شدن زبان تشنگی مفرط، بی اشتهایی باردار و سیاه شدن زبان فرو رفتگی زیر چشمها لاغری، سوزش سر دل تهوع زردی ادرار تندی نبض درد پهلو، گزگز بدن کاهش قوای بدن(جسمی وجنسی)، بیخوابی، تخیل رویاهای زرد رنگ سرعت رشد موهای معمولی، سفید شدن موی صاف دیر مریض شدن ناسازگاری با محیط های گرم پوست گرم وخشک لاغری اندامها سرعت حرکات بدن معمولی، کم خواب (پربازده) میل به ترشی جدی، پشتکار زیاد مدیر و منظم عصبانیت زیاد و پرخاشگری، خشمگین بد تر شدن حال فرد در تابستان و در سالهای جوانی، شیوع سنی ۲۰ تا ۴۰ سال، میل جنسی متعادل و توان عادی در جماع، راه رفتن بی اراده، پهن بودن قفسه سینه باریکی کمر، بلندی قد
۳- غلبه بلغم
سفیدی و نرمی پوست بدن سردی و رطوبت پوست زود سفید شدن ریش و مو، عدم تشنگی، شوری دهان آروغ ترش، نفخ معده ترش کردن کندی حواس و منگی، کندی حرکات (تنبلی)، رقیق شدن آب بینی سفیدی ادرار، تکرار ادرار، لکمت زبان، خواب زیاد کم بازده، رویای آب وبرف وباران تخیل اشیای سفید دردهای استخوانی ناسازگاربا غذاهای سرد، چشم سفید با پف زیر چشم بی قیدی فراموشی اختلال حافظه بد حال در زمستان نبض ضعیف، نازک کند و مبهم میل جنسی ضعیف و ناتوان، زود بیمار شدن، سرعت رشد موها کم است، خالهای سفید و گوشتی شیوع سنی ۶۰ سال به بالا، ترسو
۴- غلبه سودا
تیرگی پوست بدن خال سیاه و لکه های تیره (بهق) سرعت کم نمومو، زبان بدون نشانه ای خاص و گاهی تیره بزاق معمولی دهان ترش یا بی مزه (صبحگاهی) زود بیمار شدن، رنگ ادرار گاهی مایل به سیاه پوست سرد و خشک لاغری قفسه سینه و عضلات خواب معمولی ولی آشفته توام با کابوس، اشتهای کاذب سیری زود رس، دودلی وترس از مرگ، بی حوصلگی وافسردگی اندیشه های بد (شکاکیت و وسواس)، فکر وخیال فراوان غصه و خود خوری، زودرنجی، بیزاری ازسروصدا، اضطراب، خفگی، بی قراری مردم گریزی، رویای سیاهی در خواب، گوشه گیری وتنهایی شیوع سنی ۴۰ تا ۶۰ سال، ترسو، میل جنسی زیاد و توان کم
جدول علایم غلبه اخلاط چهارگانه در مزاجهای مختلف
دستگاه مربوطه |
صفرا |
سودا |
معتدل |
دم |
بلغم |
رنگ پوست |
زرد گون یا گندم گون روشن |
سبزه رو |
گندم گون |
گندم گون متمایل به گل گون |
سفید یا سیاه |
رطوبت پوست |
خشک بویژه در صورت و دست |
خشک در همه اندامها |
نه خشک و نه مرطوب |
غیرمرطوب |
مرطوب |
منافذ پوست |
گاهی درشت یا ریز |
متوسط و ریز |
متوسط |
درشت |
ریز |
گرمی و حرارت |
گاهی سرد گاهی |
همیشه سرد |
گرم |
زیاد گرم |
سرد |
رنگ مو |
خرمایی-مشکی |
خرمایی-مشکی |
مشکی |
مشکی و خرمایی |
خرمایی روشن – بور |
ضخامت |
کلفت |
کلفت |
متوسط |
خیلی ضخیم |
نازک |
پیچش مو |
با فر درشت |
مجعد |
صاف برجسته |
با فر درشت و برجسته |
بدون فر و لخت و صاف |
نرمی و |
چرب و خشک |
خشک |
نه چرب و نه خشک |
چرب و مرطوب |
نرم |
پراکندگی مو در |
کم |
کم |
در سینه، شانه و کمر مقداری پر |
بدن، سر و سنه پر مو |
بدون مو |
ریزش مو در سر |
ریزش موی جلوی سر |
ریزش مو ندارد |
ریزش مو ندارد |
ریز موی وسط سر |
بدون مو |
رنگ چشم |
میشی |
میشی تیره |
قهوهای |
مشکی |
میشی روش تا آبی |
رنگ اسکلرا (سفیدی چشم) |
سفید مایل به زرد |
سفید مایل به |
سفید شفاف |
سفید مایل به |
سفید مات و بیحال |
رنگ لب |
گاهی قرمز با لب ترک خورده |
تیره رنگ |
قرمز شرابی |
قرمز تیره |
قرمز کمرنگ |
برجستگی شکم |
کمی برجسته |
شکم فرورفته |
شکم متوسط و عضلانی |
شکم بزرگ عضلانی ومرطوب |
شکم بزرگ و دارای پیه و |
استخوانبندی |
شانهها متوسط و کمر و ساق |
شانهها باریک و کمر و ساق |
شانهها و سینه برجسته و کمر |
شانهها برجسته سینه درشت و |
شانهها درشت و کمر و ساق درشت تر |
اندام |
باریک متوسط |
باریک خشک کشیده |
متوسط |
درشت با شانه پهن و سر بزرگ |
متوسط با سر متوسط و اندام |
برجستگی عروق |
رگهای نیمه آشکار و درشت |
رگهای نیمه آشکار نازک |
رگهای آشکار، درشت و پهن |
رگهای آشکار پر |
رگهای پنهان |
عضلات اندام |
ماهیچههای کشیده |
ماهیچههای کشیده |
ماهیچههای پر و |
ماهیچههای درشت و کشیده |
ماهیچههای نرم |
گرمی و حرارت |
گرم |
سرد |
نه گرم نه سرد |
دست خیلی گرم |
سرد |
گرمی و حرارت |
گاهی سرد و گاهی گرم |
همیشه سرد |
گرم |
خیلی گرم |
سرد |
زیر ناخن |
قرمز و زرد |
تیره رنگ |
قرمز شرابی |
قرمز پررنگ |
متمایل به |