کسانی که نباید حجامت کنند

افرادی که ممنوعیت حجامت دارند

حجامت برای چه کسانی ضرر دارد؟
چه کسانی نباید حجامت کنند؟
حجامت برای چه کسانی ممنوع است؟
تشخیص مفید یا مضر بودن حجامت برای افراد به عهده پزشک مسلط بر طب سنتی است. او وظیفه دارد تا ارزیابی های کامل و لازم را قبل از انجام حجامت انجام دهد تا کسانی که نباید حجامت کنند مشخص گردد.

افرادی که مشکلات زیر را دارند جزو کسانی که نباید حجامت کنند هستند و باید حتما قبل از انجام حجامت با پزشک خود در این زمینه مشورت کنند :

۱-ممنوعیت حجامت در پیوند عضو :

از کسانی که نباید حجامت کنند افراد دارای پیوند عضو هستند ، که از موارد ممنوعیت مطلق حجامت است. پس از انجام عمل پیوند باید سیستم ایمنی برای مدتی ضعیف شود تا بدن فرد پیوند گیرنده به تدریج عضو جدید را بپذیرد. حجامت، توان دستگاه ایمنی بدن را زیاد می کند و این می تواند منجر به ردّ پیوند شود. پس حجامت برای افرادی که پیوند عضو انجام داده اند ضرر دارد.

۲- ضعف قوای بدنی :

تحت این عنوان کلّی، این موارد قابل اشاره است:

الف- ممنوعیت حجامت در کم خونی شدید:

مبتلایان به کم خونی های خفیف (و از جمله تالاسمی مینور) حزو کسانی که نباید حجامت کنند هستند مگر در صورت تشخیص پزشک ، امّا کسانی که از کم خونی های شدید رنج می برند هرگز نباید حجامت کنند. مثل افراد زیر که می توانند از مظنونان کم خونی باشند و ممنوعیت حجامت دارند و باید پزشک خود را در جریان مشکلات قبلی خود بگذارند.

کسانی که در ماه های اخیر دچار خونریزی های شدید(مثل قاعدگی های طولانی و شدید، خون دماغ های مکرّر و طولانی، خونریزی های ناشی از تصادفات و جرّاحی و زایمان و …) گردیده اند تا جبران خون ازدست رفته نباید حجامت با خونگیری ( حجامت تر ) انجام دهند. برای اینگونه افراد حجامت گرم و خشک بسیار مفید است.
کسانی که دچار خون ریزی های خفیف مزمن(مثل خون ریزی های مزمن گوارشی، لکه بینی بین قاعدگی ها و …) بوده اند بهتر است تا بهبودی حجامت نکنند و مثل مورد بالا حجامت خشک انجام دهند.
کسانی که دوره بیماری های سخت و ناتوان کننده را از سر گذرانده اند یا مشغول مبارزه با آن هستند؛ تا پایان دوره نقاهت و تجدید قوای جسمی ممنوعیت حجامت تر دارند.
کسانی که رژیم های غذایی طولانی یا شدید گرفته اند و یا گرسنگی های طولانی مدت ضعیف کننده داشته اند نیز جزو کسانی که نباید حجامت کنند میباشند.

ب- داروهای سرکوب کننده ایمنی

افرادی که بمدت طولانی در حال استفاده از داروهای سرکوب کننده ایمنی از جمله انواع کورتون ها میباشند ممنوعیت حجامت دارند و باید انجام حجامت را تا پایان درمان مربوطه ، قطع داروها و بازگشت سیستم دفاعی به حالت طبیعی به تاخیر بیاندازند.

ج- ممنوعیت حجامت در ضعف و بی حالی مکرر

انجام حجامت در کسانی که در زندگی عادّی، مکرّرا دچار علائمی مانند افت فشار، ضعف و بی حالی و سرگیجه می شوند؛ دست و پای سردی دارند و …. ممنوع میباشد و در اینگونه افراد باید ابتدا این مشکل را با اصلاح مزاج تحت نظر پزشک مسلط به طب سنتی رفع کرد و سپس اقدام به حجامت نمود و این افراد جزو کسانی که نباید حجامت کنند قرار میگیرند.

۳- سابقه غشوه شدید حجامت :

سابقه افت فشار و غشوه حجامت به خودی خود مانعی برای حجامت نیست و این افراد در صورت تشخیص پزشک و با رعایت تمهیداتی قادر به حجامت مجدّد هستند امّا کسانی که سابقه غشوه های بسیار شدید و سنگین دارند باید در مورد انجام حجامت تجدیدنظر کنند و ممکن است مشمول ممنوعیت حجامت گردند مگر آن که غشوه های قبلی آنها به عللی که قابل پیشگیری یا قابل درمان است اتفاق افتاده باشد . پزشک مسلط به طب سنتی قادر به تشخیص نوع غشوه میباشد.

۴- سابقه ایجاد جوش گاه های شدید :

کسانی هستند که وقتی زخمی روی بدنشان ایجاد می شود، جای آن زخم پس از بهبودی به اصطلاح گوشت اضافی می آورد. این افراد که با ایجاد هرگونه زخم در روی پوست دچار جوش گاه های شدید و بدشکل می شوند بهتر است از انجام حجامت صرف نظر کنند و یا با دستور پزشک از داروهایی که برای جلوگیری از ایجاد کلوئید می باشد با رعایت شرایط استفاده کنند . هر چند دراین افراد ممنوعیت حجامت وجود دارد اما پزشک حاذق اهمیت اجرای حجامت در این افراد را در نظر می گیرد و در موارد ضروری با انجام تمهیدات لازم و احتیاط اقدام به حجامت با روش خاص و کمترین جوشگاه خواهد کرد .

۵- ممنوعیت حجامت در افراد با غلبه بلغم شدید :

افراد بلغمی به ویژه کسانی که علائم غلبه واضح بلغم دارند، ضمن احتمال بیشتر برای غشوه، معمولا سود چندانی از حجامتی که فی البداهه و بدون رعایت شرایط انجام گردد نمی برند یا ممکن است از این بابت دچار خسران هم بشوند. پزشک مسلط به طب سنتی برای اینگونه افراد یک دوره رژیم غذایی ، یک دارو یا دمنوش مناسب و حجامت گرم و خشک تجویز خواهد کرد تا آماده حجامت گردند تا ممنوعیت حجامت از آنها برداشته شود . او بعد از ایجاد آمادگی یک تاریخ در فصل مناسب برای آنها تعیین خواهد کرد تا بتوانند از خواص حجامتی که بطور اختصاصی برای آنها انجام می شود بهره مند گردند.

این افراد معمولا چاق و سفید و بی حال هستند و ممکن است علائم زیر را هم داشته باشند:

علائم غلبه خلط بلغم :

سپیدی، نرمی، سردی و سستی پوست؛
بی مو شدن بدن؛
سنگینی و کندی حواس و فراموشی؛
ریزش آب دهان؛
عدم تشنگی؛
آب بینی رقیق فراوان که البته فاقد سوزش است؛
ترشحات پشت حلق بلغمی و سرفه زیاد؛
درد پشت سر؛
افزایش اشتهای غیر قابل مهار؛
آروغ ترش و ضعف معده به ویژه با خوردن ترشیجات؛
احساس کسالت، ضعف، خستگی و کوفتگی بدن و مفاصل؛
بی میلی به غذای صبح؛
سکته؛
برص؛
سفیدی ادرار؛
خواب زیاد امّا سطحی و خواب دیدن آب،
باران و برف؛
مدفوع بدبو؛
افزایش چربی شکمی و ….

۶- دوران قاعدگی، نفاس و شیردهی بانوان :

– ممنوعیت حجامت در دوره قاعدگی

حجامت بانوان در دوره قاعدگی ممنوع است و هرقدر شدّت خونریزی بیشتر باشد این ممنوعیت هم تشدید می شود. در زمان اوج خونریزی قاعدگی بیشترین احتمال خطر وجود دارد. با نزدیک شدن به اواخر قاعدگی هم؛ علیرغم کاهش خونریزی، به دلیل افزایش سرمای مزاجی بدن زن، احتیاط بیشتری لازم است. در صورت ضرورت، اوایل قاعدگی که هنوز خونریزی شدید شروع نشده است می توان برای خانمها حجامت انجام داد،

– ممنوعیت حجامت در دوره نفاس

دوره خونریزی پس از زایمان یا دوران نفاس هم همین وضع را دارد امّا به دلیل مشکلات ناشی از بارداری و زایمان و شیردهی، احتیاط در آن بسیار شدیدتر و جدّی تر است و از کسانی که نباید حجامت کنند میباشند.

– ممنوعیت حجامت در دوره شیردهی

دوران شیردهی به خودی خود ممنوعیتی برای حجامت محسوب نمی شود مگر این که مشکلاتی مانند کم خونی یا ضعف قوای بدنی وجود داشته باشد که باید ابتدا کم خونی را درمان کرد بعد اقدام به حجامت کرد.

۷- حجامت در دوران بارداری :

علاوه بر ممنوعیت های عمومی که قبلا گفته شد، توصیه می شود بانوان در اوایل و اواخر دوران بارداری حجامت نکنند. در صورت ضرورت، حجامت بانوان باردار بین ماه ۴ تا ۷ انجام می شود . بنابراین خانم های باردار در ماه پنجم بارداری ممنوعیت حجامت ندارند.

۸- مصرف برخی داروها و ممنوعیت حجامت :

هیچ دارویی به طور مستقیم منعی برای انجام حجامت نیست. برخی افراد به علت مصرف داروهای خاصی در گروه کسانی که نباید حجامت کنند قرار دارند. برخی داروها مانند داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن یا داروهای شیمی درمانی به واسطه تحلیل قوای بدنی مشمول ممنوعیت حجامت هستند . بهتر است حجامت این بیماران پس از قطع درمان ، بازگشت قوای بدن به حالت طبیعی و با نظر پزشک طب سنتی صورت گیرد .

هیچ کدام از داروهای ضدّانعقادی (مثل آسپرین، وارفارین، هپارین، دی پریدامول و …) آن قدر توان ندارند که بابت عدم قطع خونریزی پس از حجامت، ایجاد نگرانی کنند و لذا مصرف کنندگان داروهای ضدّانعقادی می توانند تحت نظز پزشک و با رعایت احتیاط های لازم با خیالی راحت حجامت کنند.

بهتر است بین حجامت و مصرف داروهایی که ایجاد برادی کاردی(کاهش ضربان قلب) ایجاد می کنند(مانند پروپرانولول یا ایندرال)، حدّاقل ۴ ساعت فاصله باشد. به عبارت دیگر حجامت چهار ساعت قبل یا بعد از مصرف این داروها انجام شود .

۹- ممنوعیت حجامت در بیماری های خونریزی دهنده :

در بیماری هایی مثل هموفیلی یا کمبود شدید پلاکت ، به دلیل احتمال ایجاد خـونـریـزی شـدید باید در انجام حجامت تجدیدنظر کرد چون احتمال طولانی شدن خونریزی وجود دارد. برای اینگونه افراد حتی حجامت خشک نباید انجام داد. پس افراد مبتلا به بیماریهای انعقادی جزو کسانی که نباید حجامت کنند هستند.

۱۰- ترس و اضطراب شدید :

اگر فردی دچار اضطراب غیرقابل کنترل نسبت به حجامت است احتمال غشوه در او بسیار زیاد است و تا رفع این اضطراب برای آنها ممنوعیت حجامت وجود دارد. این ترس زیاد، سبب اسپاسم عروقی منتشری نیز می شود که نتیجه مثبت حجامت را بسیار کم می کند. بهتر است به افراد اطلاعات بیشتری در خصوص حجامت داد و برای آنها چند جلسه حجامت خشک انجام داد تا بتدریج اضطرابآنها کاهش یابد. پزشکان باتجربه در این زمینه تکنیکهای خاصی برای کاهش این ترس و اضطراب بکار میبرند.

۱۱- ممنوعیت حجامت در صرع و تشنج :

مبتلایان به صرع فعّال چون ممکن است در حین حجامت نیز دچار تشنّج شوند در گروه کسانی که نباید حجامت کنند قرار دارند. لذا حجامت این افراد تنها در موارد ضروری و با رعایت تمهیدات ویژه و تحت نظر پزشک باید انجام گردد .

۱۲- عدم رعایت تمهیدات آماده سازی :

کسانی که تمهیدات غذایی و دارویی مربوط در آماده سازی قبل ازحجامت را انجام نداده اند، اگر وضعیتشان به نحوی باشد که در صورت انجام حجامت، امکان تشدید بیماری آنها وجود داشته باشد، نباید حجامت کنند. تشخیص این مساله تخصصی به عهده پزشک معالج مسلط بر طب سنتی است.

۱۳- ممنوعیت حجامت در منع اهدای خون

با توجه به ابنکه برخی موارد منع اهدای خون با ممنوعیت حجامت نیز مشترک است، اگر اهدای خون به هر علتی برای شما ممنوع شده است حتما پزشک حجامت کننده خود را مطلع سازید چون ممکن است جزو کسانی که نباید حجامت کنند قرار گیرید.

تذکّر مهم: تصمیم نهایی در مورد انجام یا ممنوعیت حجامت، به عهده پزشک حاذق مسلط به روشهای طب ستی است. یک پزشک حاذق ممکن است در جایی که به نظر دیگران، منع مطلق انجام حجامت یا فصد وجود داشته باشد، اقدام به این کار بکند و بیمار را نجات دهد. مثلا نوجوانی که به دلیل خون دماغ های غیر قابل مهار، دچار ضعف و علائم کم خونی شده است با انجام یک حجامت علمی، به راحتی درمان خواهد شد.

حجامت در هپاتیت و ایدز

آیا بیماری هایی مانند هپاتیت و ایدز، منعی برای انجام حجامت هستند؟ پاسخ این سؤال منفی است. افراد متلا به بیماری هایی همچون هپاتیت و ایدز ممنوعیت حجامت ندارند، بلکه حجامت از ارکان درمانی این دو بیماری است. تنها نکته قابل توجه در حجامت این افراد بکار بردن احتیاطات لازم برای پیشگیری از انتقال این بیماری هاست . بنابراین مبتلایان به این بیماری ها نباید بیماری خود را از پزشک پنهان کنند و پزشکان نیز نباید از انجام حجامت این افراد، طفره بروند.