حجامت اخدعین
جایگاه: اخدعین دو رگى است که در سمت راست و چپ، پشت گردن قرار گرفته اند. حجامت حجامت اخدعین روی شانه ها و در دوطرف گردن انجام می شود.
روش اجرا: حجامت اخدعین معمولا به صورت هم زمان در دوطرف انجام می شود یعنی هر دو لیوان با هم قرار داده می شود. البته در موارد خاص و به تشخیص پزشک، می توان آن را یک طرفه هم انجام داد. به دلیل وجود شریان های مهم در این ناحیه نباید تیغ ها را عمیق زد.
فایده: حجامت اخدعین در هر طرف، جایگزین فصد ورید قیفال همان طرف می باشد. حجامت اخدعین جریان خون در عضلات و عروق سر و صورت را سامان می بخشد و به اعضایى که در سر و صورت و چشم هاست مانند گونه ها، لب و دهان و دندان، گوشها، بینى و حلق سود می رساند. در درمان و رفع سنگینی سر، صورت، چشم ها و گوش ها؛ سردرد و شقیقه( میگرن)؛ شروع درد دندان ها (خصوصا دندان های آسیا)؛ دیفتری؛ بر طرف کردن حالت لرزش در سر؛ باز کردن رنگ رخسار؛ سکسکه،سرفه های مزمن و آسم آلرژیک؛ آرتروز و التهاب دیسک گردن و درد شانه ها؛ رفع درد در دست ها، درمان سندروم مچ دستی (سندروم تونل کارپ) و فلج دست (به عنوان درمان تکمیلی) مفید است.
عوارض احتمالی:
۱- صاحب بحرالجواهر معتقد است حجامت اخدعین در افراد ضعیف الدماغ باعث رعشه سر می شود ولی صاحب کتاب کامل الصناعه مداومت بر آن را باعث رعشه سر می داند.
البته این عارضه با مطالب پیش گفته درباره منافع حجامت اخدعین منافاتی ندارد. چنان که گفتیم
یکی از منافع حجامت اخدعین درمان رعشه سر است:
«و تنفع من ارتعاش الرأس»
(ابن سینا، حسین بن عبد الله، القانون فی الطب (طبع بیروت)، ۴جلد، دار إحیاء التراث العربی – بیروت، چاپ: اول، ۱۴۲۶ ه.ق. ص ۲۷۳)
امّا همان طور که اشاره شد، در صورت انتخاب شخص نامناسب یا مداومت بر این نوع حجامت، ممکن است رعشه یا لرزش سر به وجود آید.
۲- تکرار این حجامت ممکن است باعث بروز لکّه سفید(پیسی) در موضع حجامت شود.
۳- چون در این نوع حجامت، امکان باقی ماندن جای تیغ ها زیاد است، باید از تیغ های ظریف و برش های سطحی استفاده کرد.
روایات مربوط به حجامت اخدعین:
* امام صادق(علیه السّلام) مى فرمایند:
«کَانَ النَّبِیُّ ص یَحْتَجِمُ فِی الْأَخْدَعَیْنِ فَأَتَاهُ جَبْرَئِیلُ عَنِ اللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى بِحِجَامَهِ الْکَاهِلِ:
رسول اکرم، صلّی الله علیه و آله و سلّم، اخدعین(بین دو رگ گردن) را حجامت مى فرمود؛ جبرئیل از سوى خداوند تبارک و تعالى حجامت کاهل(بین دو کتف) را برایشان آورد.»
(نورى، حسین بن محمد تقى، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل – قم، چاپ: اول، ۱۴۰۸ق. ج۱۳ ؛ ص۸۲)
نکته: شاید از روایت فوق بتوان نتیجه گرفت که منافع حجامت اخدعین، بر حجامت عام هم مترتّب است و به دلیل فواید گسترده تر حجامت عام، انجام حجامت اخدعین، به جز موارد خاصّ، ضرورت چندانی ندارد.
امام رضا علیه السلام می فرمایند:
* «وَ حِجَامَهُ الْأَخْدَعَیْنِ یُخَفِّفُ عَنِ الرَّأْسِ وَ الْوَجْهِ وَ الْعَیْنِ وَ هِیَ نَافِعَهٌ لِوَجَعِ الْأَضْرَاسِ وَ رُبَّمَا نَابَ الْفَصْدُ عَنْ سَائِرِ ذَلِک:
و حجامت اخدعین، سر و صورت و چشم ها را سبک می کند و برای دندان درد مفید است و چه بسا جایگزین فصد هم باشد.»
(على بن موسى، امام هشتم علیه السلام، طبّ الإمام الرضا علیه السلام (الرساله الذهبیه) – ایران ؛ قم، چاپ: اول، ۱۴۰۲ق. النص ؛ ص۵۵)
